Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ διὰ Χριστὸν Σαλός τοῦ Πσκὼφ

Ὁ μακάριος Νικόλαος ἔμεινε στήν Ἱστορία (ὅπως ἔγραψαν οἱ Γερμανοί L. Taube καί E. Krutze, μέλη τῆς ἀποστολῆς τοῦ Τσάρου Ἰβάν Δ' τοῦ Τρομεροῦ), σάν "ὁ φτωχός ζητιάνος πού φόβισε καί κυνήγησε ἕναν Τσάρο μέ τά στρατευματά του". Τό 1570, μετά τήν καταστροφή τοῦ Νόβγκοροντ ἀπό τόν Ἰβάν Δ' τόν Τρομερό, ὁ Τσάρος πῆγε στό Πσκώφ, ἐπίσης ὕποπτο γιά προδοσία κατά τό διαταραγμένο μυαλό του, καί στρατοπέδευσε στό χωριό Λιουμπιατίνο, πέντε βέρτσια ἀπό τήν πόλη. (Τότε ἀποκεφάλισε μέ τά ἴδια του τά χέρια τόν Ὁσιομάρτυρα Κορνήλιο, Ἡγούμενο τῆς Μονῆς τῶν Σπηλαίων τοῦ Πσκώφ, πού βγῆκε νά τόν ὑποδεχθεῖ μέ τόν Τίμιο Σταυρό). Ὁ Ἰβάν μπῆκε στήν πόλη τήν Κυριακή Β' Νηστειῶν καί βρῆκε τούς κατοίκους νά τόν ὑποδέχονται γονατιστοί μπροστά στά σπίτια τους, προσφέροντας - κατά τό ἔθιμο - ψωμί καί ἁλάτι. Μετά τήν Δοξολογία στόν Καθεδρικό Ναό τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀφοῦ προσκύνησε τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Πρίγκιπος Βσέβολοντ - Γαβριήλ, ζήτησε νά πάρει τήν εὐλογία τοῦ Σαλοῦ Νικολάου. Ὁ μακάριος τόν περίμενε σέ μία γωνία κάτω ἀπό τό καμπαναριό. Μπροστά τους ἦταν στρωμένο ἕνα τραπέζι. Πάνω στό λευκό τραπεζομάντηλο ὑπῆρχε ἕνα κομμάτι ὠμό κρέας!
"Φάε", εἷπε ὁ μακάριος.
"Εἶμαι Χριστιανός - ἀπάντησε ὁ Τσάρος - καί δέν τρώω κρέας τήν Σαρακοστή".
"Πίνεις ὅμως αἷμα ἀνθρώπων", τόν κεραυνοβόλησε ὁ Νικόλαος!
"Ἰβάνουσκα, Ἰβάνουσκα - συνέχισε ὁ Σαλός - φύγε πρίν σοῦ λείψει ὁ τρόπος νά φύγεις"!
Τήν ἴδια στιγμή μπῆκε ἕνας ἰπποκόμος καί πληροφόρησε τόν Ἰβάν, ὅτι τό ἀγαπημένο του ἄλογο εἶχε ξαφνικά ψοφήσει! Τρομαγμένος ὁ Ἰβάν ἀναθεώρησε τά σχέδιά του καί ἔφυγε ἄπρακτος. Τό Πσκώφ εἶχε σωθεῖ.
Ὁ μακάριος Νικόλαος κοιμήθηκε εἰρηνικά ἕξη χρόνια μετά τό περιστατικό αὐτό, τό 1576, καί ἐνταφιάσθηκε στήν κρύπτη τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ. Ἡ ἁγιότητά του διακηρύχθηκε ἀμέσως ἀπό τόν λαό καί τήν Ἐκκλησιαστική Ἀρχή. Τό 1581, κατά τήν διάρκεια μιᾶς ἐπιδρομῆς τῶν Πολωνῶν, πολλοί εἶδαν τόν Σαλό Νικόλαο μαζί μέ τόν ἅγ. Κορνήλιο, νά προσεύχονται στήν Θεοτόκο γιά τήν σωτηρία τῆς πόλεως.